Rodzice są pierwszymi opiekunami dziecka to oni uczą dzieci jak żyć według norm społecznych i nie tylko. To oni wyznaczają granice których dziecko nie może przekroczyć, oraz to rodzice są wzorcami dla swoich dzieci. Rodzina wychowuję dziecko oraz kładzie nacisk na rozwój społeczny i emocjonalny. W pierwszych miesiącach życia to matka jest symbiotycznie związana z dzieckiem, poza nią nie ma innego świata dla dziecko dopiero później wkracza ojciec. Według Freuda człowiek rodząc się posiada „tabula rasa” czyli białą kartę na której wypisuje się całe życie. Do trzeciego roku życia kształtuje się psychika dziecka oraz układ nerwowy tak więc od rodziców zależy w jakim kierunku wychowają dziecko.
Potomstwo z rodzin dysfunkcyjnych ma o wiele trudniej ponieważ jest wychowywane przez jednego rodzica bądź opiekuna także jest już tu przekazywany zaburzony obraz rodziny oraz inaczej jest ukształtowany rozwój emocjonalny. Dzieci z rodzin w których występuje uzależnienie również mają z tym problem. Jest to ogromny problem społeczny ,powstały również terapie DDA (Dorosłych dzieci Alkoholików) oraz DDD ( Dorosłe dziecko z rodzin dysfunkcyjnych). Tak więc można zauważyć że zarówno brak rodzica jak i problem z uzależnieniem odbija się przede wszystkim na dzieciach. W rodzinie z problemem alkoholowym jest nieco inaczej. Dziecko również może być współuzależnione kryjąc przed całym światem, że źle się dzieje w jego domu. Trzeźwo myślący rodzic skupiaja się na osobie która ma problem z alkoholem, a nie na dziecku które po prostu potrzebuje opieki. Ważną rolę w procesie wychowania dziecka odgrywają postawy rodzicielskie. Ziemska wyróżnia następujące dzieląc je na dobre i złe. Dobre to współdziałanie, akceptacja, rozumna swoboda, uznanie praw, oraz złe które charakteryzują się unikaniem, odrzucaniem, postawą nadmiernie chroniącą lub nadmiernie wymagającą.
Współdziałanie charakteryzuje się wysłuchaniem, i pomaganiem dziecku. Rodzice nie dają jednak gotowych rozwiązań lecz za pomocą swoich większych doświadczeń życiowych mogą nakierować dziecko, jednak do dziecka należy wybór czy wysłucha rad czy podejmie własną decyzje. Akceptacja polega na akceptowaniu dziecka takim jakim jest zarówno z jego wadami i zaletami. Rodzice starają się pomóc mu wyeliminować wady ale również kochają je bezgranicznie. Zapewniają mu pomoc jak i bezpieczeństwo.
Rozumna swoboda to postawa w której rodzice chronią dziecko przed niebezpieczeństwami w sposób wyważony oraz pozwalają mu być samodzielnym. Rodzice akceptując dziecko muszą w miarę jak dorasta pozwalać mu na coraz większą swobodę działania. Uznawanie praw dziecka oznacza: szacunek dla jego działalności, poszanowania indywidualności dziecka oraz respektowanie jego tajemnic.
To były pozytywne postawy rodzica wobec dziecka dzięki takiemu nastawieniu dziecko osiąga większe sukcesy oraz dzięki poczuciu bezpieczeństwa może okazywać swoje słabości jak i mocne strony. Akceptacja dziecka pozwala mu na byciu pewniejszym siebie oraz na dążeniu do osiągnięcia zamierzonych celów.
Kolejne postawy są już negatywne.
Unikanie jest to postawa w której rodzice nie zaspakajają potrzeb dziecka, nie interesują się jego problemami oraz nie są oparciem dla swoich dzieci. Dzieci są zostawione na pastwę losu, muszą szybciej nauczyć się samodzielności oraz zadbania o siebie.
Odrzucenie wiąże się z brakiem bliskości między dzieckiem a rodzicami. Nie ma żadnej więzi psychicznej, owszem zaspakajane są potrzeby dziecka ale jedynie materialne. Dziecko jest traktowane instrumentalnie co przekłada się w sposób niekorzystny na jego dalsze życie. Postawa nadmiernie chroniąca wynika z zaburzeń lękowych jednego lub obu rodziców, wszędzie dostrzegają zagrożenie i za wszelką cenę próbują ochronić dziecko. Dziecko próbuje posiadać autonomie jednak rodzice również uważają to za zagrożenie ponieważ twierdzą że samo sobie nie poradzi. Tak więc rodzi się u potomka problem z rozwinięcie własnej tożsamości, własnego Ja. Postawa nadmiernie wymagająca powoduje nacisk na dziecko aby było najlepsze. Rodzice starają się nie patrząc na jego dobro, aby osiągało sukcesy oraz było coraz lepsze, nie uwzględniając przy tym możliwości potomka. Dziecko w takiej rodzinie jest bardzo przygnębione ponieważ z braku możliwości i czasem nawet wykończenia ciągłymi zadaniami odczuwa smutek i żal do siebie, że nie jest idealne jakby chcieli rodzice. Może wystąpić ze strony rodziców nawet i odrzucenie. Rodziny z postawami złymi/ negatywnymi maja destrukcyjny wpływ na dziecko. Opiekunowie mimo, że się starają nie widzą że swoim zachowaniem krzywdzą dziecko.
Wyróżniamy również trzy style wychowania które można przypisać rodziną. Styl autokratyczny w rodzinie przejawia się dystansem między rodzicami a dziećmi oraz charakteryzuje się przemocą lub pedantyzmem. Rodzice kontrolują dzieci oraz stawiają zasady. Stosują również nagrody i kary.
Styl liberalny jest niekonsekwentny, raz na jakiś czas rodzice ingerują w sprawy dziecka. Polega na całkowitym pozostawieniu dziecka samemu sobie, tolerowaniu przez rodziców jego aspołecznych zachowań, braku kontroli i opieki ze strony rodziców. Istotą jego jest pobłażliwy stosunek do dziecka oraz uległość.
Styl demokratyczny jest najkorzystniejszy dla rozwoju dziecka ponieważ dziecko również bierze udział w życiu rodziny. Ma prawo głosu oraz samo może wyjść z jakaś inicjatywą. Czuje się swobodnie jest obdarzone miłością, troską i bezpieczeństwem.
Podsumowując chciałabym zauważyć że to jacy jesteśmy przekazują nam rodzice. Jednak jak widać różne sposoby wychowywania stosują różne rodziny. Nie zawsze korzystne dla dzieci.
Bibliografia:
- „Psychologia rozwoju dziecka” H. Rudolph Schaffer
- „Psychologia akademicka „ tom II – Jan Strelau, Dariusz Doliński