Piaget stwierdził, że rozwój intelektualny dzieci przebiega w stałym porządku z ogólnie zarysowanymi przedziałami wiekowymi; wszystkie przechodzą przez każde stadium kolejno. Tempo przechodzenia przez poszczególne stadia, aczkolwiek w pewnym stopniu zależne od indywidualnego doświadczenia dziecka, jest zdeterminowane przez biologiczne procesy dojrzewania. W każdym stadium pojawiają się nowe, bardziej wyrafinowane poziomy myślenia, które uzupełniają już istniejący repertuar poznawczy (J. Piaget 1993, s. 90- 92).
Mamy zatem stadium 1, sensoryczno-motoryczne (od urodzenia do końca drugiego roku życia). W tym okresie dziecko poznaje świat głównie za pomocą bezpośredniego spostrzegania i aktywności motorycznej, bez udziału myślenia w formie znanej dorosłym. Myślenie dziecięce jest zdominowane przez „tu i teraz\”.
Stadium drugie, przedoperacyjne (od około drugiego do siódmego roku życia dziecka). Jest to długi okres przejściowy, który kończy pojawienie się myślenia operacyjnego. Wraz z rozwojem mowy dziecko staje się zdolne do myślenia symbolicznego, aczkolwiek Piaget twierdzi, że możliwości intelektualne dziecka są w dalszym ciągu bardziej zdominowane przez spostrzeżenia niż przez pojęciowe uchwycenie sytuacji i zdarzeń (J. Piaget 1993, s. 90-93)
Dziecięce myślenie w tym okresie podlega ograniczeniom przez:
- Egocentryzm, niezdolność do ujmowania świata z punktu widzenia innego niż własny. Dziecko nie potrafi zrozumieć, że mogą istnieć inne punkty widzenia.
- Centrację, zwracanie (koncentrowanie) uwagi na jednej właściwości sytuacji i pomijaniu innych, nawet najbardziej istotnych.
- Nieodwracalność, niezdolność powrotu (w myślach) do punktu wyjścia rozumowania (A. Birch, T. Malim 2002, s. 41-44).
Dwa kolejne stadia, to operacji konkretnych (od około siódmego do jedenastego roku życia) oraz operacji formalnych (od około jedenastego roku życia).
Teoria rozwoju umysłowego opracowana przez Piageta jest oparta na aktywności dziecka. Od aktywności fizycznej, czynności wykonywanych na przedmiotach materialnych, przechodzi ono stopniowo do aktywności wyobrażeniowej, a następnie logiczno- matematycznej (J. Piaget 1966, s.6). Ciąg czynności: konkretne, wyobrażeniowe, abstrakcyjne jest charakterystyczny dla interioryzowania się czynności.