Blog

Wstęp do Logopedii Podstawowe Zagadnienia Logopedyczne

1. ZAGADNIENIA : JĘZYK, MOWA, ARTYKULACJA

JĘZYK – kompetencja językowa- uwarunkowana biologicznie wiedza na temat systemu znaków i reguł posługiwania się nimi.

MOWA – konkretne przejawy kompetencji językowej, określane jako realizacje językowe.

ARTYKULACJA – przez artykulację rozumie się w fonetyce proces kształtowania
dźwięków mowy ludzkiej, odbywający się w części aparatu mowy obejmującą jamy ponadkrtaniowe, tzw. nasadę. Artykulacja jest jednym z zasadniczych aspektów procesu wytwarzania głosek, na który składają się ponadto inicjacja, czyli mechanizm wytworzenia prądu powietrza i fonacja, czyli sposób zachowania się wiązadeł głosowych. W czasie artykulacji prąd powietrza, który jest niezbędnym tworzywem w czasie wytwarzania dźwięków, jest modelowany przez ruchome i nieruchome
artykulatory znajdujące się w nasadzie (kanale głosowym). Najczęściej modulacji poddawane jest powietrze wydychane z płuc.

LOKALIZACJA FUNKCJI JĘZYKOWYCH:

  • kora skroniowo – ciemieniowa – zdolność rozumienia i formułowania konstrukcji logiczno – gramatycznych;
  • kora czołowa – zdolność płynnego przełączania się z jednego aktu artykulacyjnego na następny;
  • kora przed ruchowo – przed czołowa – zdolność posługiwania się regułami gramatycznymi, zdolność tworzenia liniowego schematu zdania.

Język, który istnieje w środowisku dziecka, kształtując percepcję, buduje myślenie, które wpływa na mowę. Dziecko, mówiąc, formuje swój język, osiągając coraz wyższy poziom przyswojenia symbolicznego systemu. System językowy kształtuje myślenie dziecka, które odzwierciedla się w jego produkcjach językowych (mowie). Każdy kolejny etap podnosi funkcjonowanie dziecka na wyższy poziom.

Język, mowa i myślenie w rozwoju dziecka

                                                          Język   

                               mowa                               myślenie

                             myślenie                             mowa

                                                    język

 

2. FUNKCJE LEWEJ I PRAWEJ PÓŁKULI MÓZGU

Prawa i lewa półkula różnią się między sobą pod względem biochemicznym, a także morfologicznym ( budową neuronów). Skutkiem tych odmienności jest odrębność funkcjonowania.
Pracę półkul mózgu różnicuje sposób przetwarzania informacji, wynikających z ich wzajemnej odrębności anatomicznej i biochemicznej.

PRAWA PÓŁKULA MÓZGU:

  • opracowuje informacje symultanicznie (globalnie, holistyczne )-to oznacza możliwość szybkiej reakcji, ale też zwiększa liczbę pomyłek;
  • działa według programu przez podobieństwo- to co jest podobne, jest rozpoznawane jako takie samo;
  • rozpoznaje, zapamiętuje, przetwarza poprzez odniesienie do posiadanych informacji;
  • łatwiej także zapamiętuje, gdy może osadzić w istniejących ramach i odnieść się do już posiadanych informacji
  • rozpoznaje, zapamiętuje, przetwarza obrazy całościowe ze wszystkich zmysłów;
  • analizuje- wielkości, jasności,barwy, kształty( także dotykiem), faktury, kąty nachylenia;
  • przetwarza przestrzeń;
  • jest ukierunkowana na odbiór wszystkich niewerbalnych dźwięków
  • przetwarza bodźce tonalne i muzyczne;
  • ustala lokalizację bodźców w przestrzenie;
  • rozpoznaje, zapamiętuje, przetwarza znaki ikoniczne, piktogramy, twarze ( aby jednak mogła rozpoznać symbole obrazkowe, muszą one być nazwane przez półkulę lewą);
  • przetwarza informacje matematyczne ( nie chodzi o umiejętność rachowania, a o przeprowadzanie rozumowania matematycznego, np. rozwiązanie problemu, odnalezienie sposobu rozwiązania zadania tekstowego);
  • odbiera i wyraża negatywne emocje;
  • przetwarza czas cyklicznie;
  • w nauce muzyki- kontroluje rytm ( cykliczność), obraz całości, interpretację utworu.

Aspekty języka przetwarzane przez prawą półkulę mózgu:

  • samogłoski- ponieważ są one całościami, którym można przypisać znaczenia;
  • wyrażenia dźwiękonaśladowcze – również są całościami z dodatkowym muzycznym komponentem;
  • konkretne rzeczowniki ( niefleksyjne, tylko w mianowniku);
  • uniwerbizmy wizytówka=bilet wizytowy, komórka = telefon komórkowy, zawodówka = szkoła zawodowa)
  • jest aktywna podczas powtarzania;
  • lepiej rozumie język mówiony niż pisany;
  • kontroluje cechy prozodyczne wypowiedzi ( intonację, akcent, rytm);
  • odczytuje emocje w wypowiedziach innych osób;
  • pozwala zrozumieć wypowiedź z kontekstu i konstytucji;
  • rozumie język poprzez słowa kluczowe- porządek i kolejność znaków językowych nie jet w takim przetwarzaniu istotna;
  • podczas nauki języków obcych- preferuje metody komunikacyjne, zapamiętuje całe wypowiedzi, stosuje w użyciu reguły języka, ale nie potrafi ich zwerbalizować.

LEWA PÓŁKULA MÓZGU

  • opracowuje informacje sekwencyjnie ( linearnie, analitycznie, krok po kroku);
  • działa wg programu odgrywania relacji zachodzących między elementami;
  • dostrzega różnice między fonemami, znaczeniami, literami, kolejnością głosek w sylabach, wyrazów w zdaniu;
  • porządkuje sekwencyjnie;
  • przetwarza reguły ( w tym językowe);
  • przetwarza czas linearnie;
  • obiera, zapamiętuje i wytwarza informacje językowe;
  • przetwarza linearnie teksty czytane ( czyta ze zrozumieniem);
  • podczas nauki języków obcych preferuje metody kognitywne – uczenie się reguł i zasad odmiany wyrazów;
  • w nauce muzyki – czyta nuty, kontroluje uderzenie i tempo ( sekwencje);
  • odpowiada za operacje umysłowe: szeregowanie, sekwencyjność, relacje, kategoryzacje, analizę.

Specyfika lewej półkuli mózgowej

Mowa- odpowiada za funkcje językowe. Kontroluje mowę i sprawia, że można czytać i pisać. Pamięta ona fakty, imiona, daty i wie jak pisać ortograficznie.

Analiza i logika – lewa półkula jest miejscem, gdzie odbywa się „ rozbieranie rzeczy na kawałki” oraz poddawanie materiału racjonalnej, logicznej ocenie. Logiczne i analityczne myślenie potrzebne jest do rozwiązywania m.in. skomplikowanych problemów matematycznych.

Sekwencyjność – napływające informacje są kodowane i przetwarzane sekwencyjnie czyli „Krok po kroku”.
Matematyczność – numery i liczby kodowane są w lewej półkuli.
Dosłowność – lewa półkula rozumie tylko dosłowne znaczenie słów.
Lewa półkula kontroluje ruchy przeciwnej strony ciała, czyli jeśli poruszy się palcem prawej nogi będzie to zrobione na polecenie lewej półkuli.

3. KAMIENIE MILOWE ROZWOJU NIEMOWLĘCIA

  • około 2-3 miesiąca życia dziecko wodzi wzrokiem za przedmiotami,
  • około 2-3 miesiąca życia położone na brzuchu unosi głowę,
  • około 7-8 miesiąca życia samodzielnie siedzi,
  • około 10-11 miesiąca życia stoi w łóżeczku, trzymając się poręczy
  • około 12-13 miesiąca zaczyna samodzielnie chodzić.

Dokładny opis umiejętności i sprawności, które powinno posiadać dziecko w określonym przedziale wiekowym – okres niemowlęctwa.

I. 4-5 miesiąc życia

Dziecko:

  1. Podczas noszenia na rękach utrzymuje sztywno głowę.
  2. Wyciąga rączki po przedmiot, przekłada zabawkę z rączki do rączki ( chwyt dowolny).
  3. Potrafi skupić wzrok na twarzy drugiej osoby i reagować uśmiechem na uśmiech.
  4. Śledzi ruchy przedmiotów i osób ( obraca głowę za przedmiotem lub osobą)
  5. Podczas leżenia na brzuchu skupia wzrok na twarzach lub przedmiotach.
  6. Śledzi wzrokiem osoby poruszające się.
  7. Reaguje mimiką na mimikę drugiej osoby.
  8. Jest zainteresowane przedmiotami na stole.
  9. Ogląda zabawki, gdy trzyma je w dłoniach.
  10. Patrzy na nowy przedmiot, trzymając inny w ręce.
  11. Nieruchomieje na głośny dźwięk.
  12. Reaguje na dźwięki płynące z otoczenia.
  13. Poszukuje źródła dźwięku ( odwraca głowę).
  14. Wsłuchuje się w wypowiedzi dorosłych.
  15. Wokalizuje samogłoski i prymarne spółgłoski.
  16. Sygnalizuje niepokój,gdy dłuższy czas nikt się nim nie zajmuje.
  17. Nie przejawia już odruchów: marszu automatycznego, chwytnego, tomiczno – szyjnego i Moro.

II. 6-7 miesiąc życia

Dziecko:

  1. Obraca się z pleców na brzuch i z brzucha na plecy.
  2. Samodzielnie siedzi.
  3. Stoi z podparciem.
  4. Ogląda przedmioty podczas manipulowania nimi.
  5. Spogląda za przedmiotem, który spadł ze stołu.
  6. Sięga po przedmiot z wyczuciem odległości.
  7. Bawi się samodzielnie przedmiotem trzymanym w dłoni ( chwyta i manipuluje jedną ręką).
  8. Prowadzi „dialog” z dorosłym, powtarzając sylaby otwarte.
  9. Gaworzy samonaśladowczo.
  10. Boi się nieznanych osób, negatywnie reaguje na nieobecność matki/opiekuna.
  11. Nie przejawia już odruchu Babińskiego.

III. 8-9 miesiąc życia

Dziecko:

  1. Samodzielnie siada z pozycji leżącej.
  2. Samodzielnie stoi.
  3. Stawia kroki podczas stania z podparciem.
  4. Używa chwytu pęsetowego.
  5. Poszukuje przedmiotu, który zniknął z pola widzenie.
  6. Śledzi ruch zabawek wyrzucanych z łóżeczka.
  7. Przyciąga przedmiot, który można dosięgnąć, zmieniając położenie ciała.
  8. Przestaje płakać na skutek zainteresowania zabawką, czynnością, dźwiękiem.
  9. Wykorzystuje w komunikacji gest wskazywania palcem.
  10. Utrzymuje z dorosłym wspólne pole uwagi.
  11. Prowadzi „dialog” z wykorzystaniem zabawki, ciasteczka itp. (branie, dawanie)
  12. Rozumie emocjonalne wypowiedzi domowników.
  13. Naśladuje, powtarza oraz samodzielnie wokalizuje sylaby.
  14. Przyciąga uwagę matki/ opiekuna ( płaczem, gaworzeniem)- zachowuje się intencjonalnie.

IV. 10-11 miesiąc życia

Dziecko:

  1. Podnosi się z klęku lub raczkowania.
  2. Chodzi, prowadzone za dwie rączki.
  3. Odwraca kartki w książce, ogląda obrazki.
  4. Porusza się w rytm muzyki.
  5. Odnajduje ukryte przedmioty.
  6. Wskazuje osoby, przedmioty i obrazki (palcem lub wzrokiem).
  7. Naśladuje ruchy dorosłego (karmienie, czesanie itp.)
  8. Palcem wskazującym pokazuje szczegóły zabawek.
  9. Potrafi wyjąć przedmiot z pudełka i zamknąć je.
  10. Rozumie przekazy mimiczne.
  11. Rozpoznaje wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
  12. Rozumie proste słowa, głównie o zabarwieniu emocjonalnym.
  13. Potrafi bawić się z dorosłym.

4. OSIĄGNIĘCIA DZIECKA ROCZNEGO
12 miesiąc życia

Dziecko:

  1. Próbuje samodzielnie chodzić.
  2. Potrafi manipulować w sposób specyficzny, kontroluje wzrokiem czynności wykonywane przy użyciu narzędzi ( kredki, ołówka, pisaka, łyżki, grzebienia).
  3. Pociąga za sznurek, by przyciągnąć przedmiot.
  4. Pokazuje obrazki w książce.
  5. Rozumie polecenia poparte gestem.
  6. Rozumie niektóre nazwy osób, przedmiotów i czynności.
  7. Samodzielnie wypowiada kilka wyrazów ( zbudowanych głównie z prymarnych sylab otwartych).
  8. Sprawdza pole wspólnej uwagi i podąża za wzrokiem lub wskazaniem.
  9. Inicjuje interakcje z wieloma osobami z otoczenia.
  10. Zaczyna wykazywać początki dominacji strojnej – pierwsze sygnały dominacji ręki

5. ROZWÓJ MOWY DZIECKA

Rozwój mowy w pierwszym roku życia.

2 miesiąc życia:

  • wokalizacja pierwszych samogłosek
  • wydawanie dźwięków, które nie przypominają ludzkiej mowy.

4 miesiąc życia:- doskonalenie repertuaru samogłosek;

  • pojawienie się pierwszych (prymarnych) spółgłosek.

6 miesiąc życia:

  • powtarzanie ( naśladowanie) sylab charakterystycznych dla języka narodowego;
  • gaworzenie samo naśladowcze.

8 miesiąc życia:

  • naśladowanie, powtarzanie oraz samodzielna wokalizacja sylab,
  • rozumienie wypowiedzi o zabarwieniu emocjonalnym.

9 miesiąc życia:

  • pojawienie się gestu wskazywania palcem,
  • początek kształtowania się pola wspólnej uwagi oraz rozumienia intencji komunikacyjnych.

10 miesiąc życia:

  • pierwsze słowa zbudowane z sylab otwartych,
  • rozumienie prostych słów ( najczęściej rzeczowników w mianowniku).

12 miesiąc życia: 3 słowa

  • rozumienie prostych poleceń, niektórych nazw osób, przedmiotów i czynności,
  • samodzielne wypowiadanie kilku wyrazów,
  • powtarzanie sylab i słów wypowiadanych przez dorosłego.

Rozwój mowy w drugim roku życia

13-16 miesiąc życia:

  • posługiwanie się nazwami osób,przedmiotów i kilku czynności,
  • wyrazy główne amorficzne, zbudowane z reduplikowanych sylab otwartych,
  • doskonalenie zdolności dzielenia uwagi z dorosłymi.

18 miesiąc życia: 20 słów

  • dalszy rozwój słownictwa, wypowiedzi w większości jednowyrazowe, rzadziej dwuwyrazowe bez odmiany,
  • rozwój rozumienia prostych zdań ( głównie poleceń i zakazów)

24 miesiąc życia: 200 słów.

  • stały wzrost słownictwa,
  • pojawienie się wypowiedzi dwuwyrazowych i początki fleksji, jako pierwsza pojawia się deklinacja;
  • w odmianie czasownika najczęściej używana jest 3 os. lp, także w znaczeniu 1 os. trybu orzekającego,
  • występują także formy 2 os. lp trybu rozkazującego.

Rozwój mowy w trzecim roku życia:

  • stały wzrost słownictwa,
  • rozwój systemu fonetyczno- fonologicznego ( brak jedynie głosek dziąsłowych, stopniowe ustępowanie charakterystycznej miękkości spółgłosek),
  • szybki rozwój konstrukcji składniowych ( budowanie wszystkich typów zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie),
  • wzrost sprawności komunikacyjnej i społecznej.

5. ROZWÓJ ARTYKULACJI DZIECKA 3-LETNIEGO ORAZ 4 I 5-LATKA.

  • Głoski w mowie dziecka 3- letniego

System fonologiczny dziecka z początkiem 3. r. życia różni się od systemu dorosłych w zakresie samogłosek brakiem dystynkcji ustne:nosowe w zakresie spółgłosek brakiem dystynkcji zębowe ( szczelinowe i zwarto szczelinowe): dziąsłowe, czyli trzylatek nie mówi „s”, „z”, „c”, „dz”, „sz”, „ż”, „cz”, „dź”, „r”.

  • Głoski w mowie dziecka 4- letniego.
    Czterolatek nie mówi „sz”, „ż”, „cz”, „dź”, „r”.
  • Głoski w mowie dziecka 5 -letniego.

Na początku piątego roku życia system fonetyczno – fonologiczny jest w znacznej części ukształtowany. Dziecko realizuje już większość dźwięków polszczyzny, łącznie z nosówkami. Jedynym brakującym dźwiękiem może być głoska „r”.

6. ALALIA, AFAZJA DZIECIĘCA, AFAZJA U DZIECI W UJĘCIU SZKOŁY KRAKOWSKIEJ.

Alalia- jest zaburzeniem rozwoju mowy ( rozumienia i nadawania) spowodowanym brakiem dominacji lewej półkuli dla przetwarzania języka. W takiej sytuacji uruchamiane jest prawopółkulowe rozumienie i użycie języka. Alalia jest zaburzeniem funkcji lewej półkuli mózgu. (prof. J. Cieszyńska)

Afazja dziecięca – zgodnie z podejściem neuropsychologicznym , występuje wtedy, gdy we wczesnym dzieciństwie nastąpiło przerwanie lub zahamowanie rozwoju mowy, lub gdy mowa nie rozwija się mimo , iż dziecko nie ma niedowładów czy porażeń w obrębie aparatu wykonawczego , słyszy dźwięki , dobrze rozwija się umysłowo, nie jest zaburzone emocjonalnie i wychowuje się w korzystnych warunkach środowiskowych.(http://www.poradnia-psychologiczna.com/index.php/w-czym-pomagamy/zaburzenia-komunikacji-jezykowej)

Afazja dziecięca wg prof. Cieszyńskiej – jest zaburzeniem rozwoju mowy (rozumienia i nadawania) spowodowanym wczesnym ( prenatalnym, okołoporodowym, wczesnodziecięcym) uszkodzeniem struktury kory mózgowej lewej półkuli.

7. PRACA LOGOPEDYCZNA Z DZIECKIEM OD URODZENIA DO 3 ROKU ŻYCIA

Pracę logopedyczną z dzieckiem należy rozpocząć od wczesnej interwencji terapeutycznej czyli stymulacji rozwoju poszczególnych funkcji u dziecka. Stymulację (pobudzenie) rozwoju małego dziecka, a więc jego terapię, należy rozumieć jako świadome, systemowe oddziaływanie specjalistów i środowiska domowego na wszystkie sfery poznawcze, w celu optymalnego niwelowania skutków zaburzeń spowodowanych uszkodzeniami genetycznymi lub okołoporodowymi.

Istotne jest przeanalizowanie etapów rozwoju wszystkich funkcji poznawczych. Oznacza to dokładne zapoznanie się z przebiegiem rozwoju:

  • sprawności motorycznych i manualnych,
  • sprawności spostrzegania wzrokowego,
  • sprawności spostrzegania słuchowego,
  • mowy,
  • zabawy
  • budowania kontaktów społecznych,
  • formowania się dominacji stronnej,
  • funkcjonowania pamięci,
  • umiejętności czytania ( wczesna nauka czytania jako stymulacja rozwoju dziecka w wieku po-niemowlęcym i przedszkolnym)

Podjęcie decyzji od czego rozpocząć zajęcia jest uwarunkowane etapem, który dziecko już w pełni osiągnęło. Wobec poszczególnych funkcji poznawczych może to oznaczać odniesienie do różnego wieku życia, bowiem rozwój nie zawsze przebiega harmonijnie. Terapeuta ustala więc poziom wyjściowy dla każdej funkcji oddzielnie i rozpoczyna ćwiczenia, które mają osiągnąć kolejny etap.

8. MUTYZM, JĄKANIE, DYSGLOSJA, DYSLALIA

Mutyzm ( wg słownika logopedycznego) – to całkowita niemożność posługiwania się mową ( przy zachowanym rozumieniu mowy) z przyczyn psychologicznych. Występuje u osób, które uprzednio mówiły i które mają sprawne narządy mowy i nieuszkodzone ośrodki mózgowe mowy.

Przyczyny mutyzmu funkcjonalnego:

  • wykluczona lub mało prawdopodobna dysfunkcja mózgowa;
  • brak jest zaburzeń w budowie i funkcjonowaniu narządów mowy;
  • występują czynniki patogenne o różnym charakterze.

Rodzaje mutyzmu funkcjonalnego:

  • mutyzm selektywny (wybiórczy)-odmowa mówienia wynikająca z zaburzeń emocjonalnych. Odzywa się tylko do wąskiego kręgu bardzo bliskich osób i w określonych okolicznościach.
  • mutyzm całkowity- dziecko nie mówi wcale, nie używa języka mówionego w żadnej sytuacji.

Jąkanie – zaburzenie płynności mówienia, przejawiające się powtórzeniami, przedłużeniami jakiegoś segmentu wypowiedzi (głoska, sylaba, wyraz) lub blokadami w wypowiedzi (niemożność wypowiedzenia dźwięku). Niejednokrotnie tym problemom werbalnym towarzyszą reakcje mięśniowe w postaci napięć bądź ruchów dodatkowych ( tzw. współruchów). Często osoby jąkające się unikają wypowiadania trudnych dla nich słów lub w ogóle wycofują się z sytuacji wymagających komunikacji werbalnych. A. Kabała:”Mów do mnie jeszcze…”- o ćwiczeniach wspomagających terapię osób z zaburzeniami płynności mówienia W: Nowe podejście w diagnozie i terapii logopedycznej – metoda krakowska Cieszyńska J. (red).

W zależności od okresu życia w jakim to jąkanie może wystąpić wyróżniamy :

  • rozwojową niepłynność mowy- pojawia się we wczesnym okresie rozwoju mowy dziecka.
  • jąkanie wczesnodziecięce- pojawia się u dzieci przedszkolnych i wymaga konsultacji logopedycznej.
  • jąkanie- możemy wyróżnić cztery rodzaje czynników wg których klasyfikuje się jąkanie, są to:
    czynniki lingwistyczne, fizjologiczne, psychologiczne i socjologiczne.

Dysglosja -jest to zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich artykułowania na skutek nieprawidłowości w budowie narządów mowy lub obniżenia słyszalności. Chodzi tu głównie o wszelkiego rodzaju nieprawidłowości w budowie: warg, języka, zgryzu lub podniebienia miękkiego lub twardego oraz o zbyt krótkie wędzidełko. Nieprawidłowości zgryzu mogą powodować trudności w artykulacji niektórych lub wszystkich głosek szczególnie uniemożliwiają prawidłową artykulację 3 szeregów głosek dentalizowanych czyli: szeregu syczącego: s, z, c, dz; szeregu szumiącego: sz, ż( rz), cz,dż; szeregu ciszącego: ś ( si), ź(zi),ć ( ci), dź( dzi). Szczególnie dotkliwie dysglosja manifestuje się u dzieci z rozszczepami podniebienia oraz głuchych i niedosłyszących. W terapii mowy ogromne znaczenie oprócz uzyskania czystości artykulacyjnej głosek ma praca nad kinestezją artykulacyjną. (http://www.logopedia.pl/)

Dyslalia – Najczęstszym zaburzeniem mowy występującym u dzieci jest dyslalia, czyli zaburzenie mowy polegające na niemożności prawidłowego wymawiania określonych dźwięków (Spionek 1969).

Inna autorka – B. Sawa uważa natomiast, że dyslalia to zaburzenie artykulacyjne polegające na opuszczaniu, podstawianiu, zniekształceniu głosek (Sawa 1990).

Artykulacja to ruchy narządów mowy wytwarzających głoski, a wymowa jest efektem czynności narządów mowy (artykulacji).

Istnieje kilka kryteriów różnicujących dyslalię. Jednym z nich jest podział ze względu na rodzaj – nazwę głoski , która jest nieprawidłowo artykułowana. Do tej grupy należy zaliczyć następujące rodzaje dyslalii:

  1. Sygmatyzm – inaczej seplenienie, polega na nieprawidłowej artykulacji głosek tzw. szeregu syczącego:/s, z, c, dz/; szeregu ciszącego:/ś, ź, ć, dź/ oraz szumiącego: /sz, ż, cz, dż/. To zaburzenie artykulacji jest najczęściej spotykane u dzieci. Istnieją różne rodzaje sygmatyzmu, spośród których najczęstszym jest sygmatyzm interdentalny (seplenienie międzyzębowe).
  2. Rotacyzm to zaburzona, nieprawidłowa artykulacja głoski/r/.
  3. Kappacyzm to nieprawidłowa artykulacja głoski /k/.
  4. Gammacyzm to rodzaj dyslalii polegający na nieprawidłowej artykulacji głoski /g/.
  5. Lambdacyzm to nieprawidłowa artykulacja głoski /l/.
  6. Betacyzm to rodzaj dyslalii polegający na nieprawidłowej artykulacji głosek /b/, /p/.
  7. Wymowa bezdźwięczna polega przede wszystkim na tym, iż nie są wymawiane głoski dźwięczne, które są zastępowane odpowiednimi głoskami bezdźwięcznymi, np.: zamiast /b/ jest /p/, zamiast /d/ jest /t/, zamiast /w/ jest głoska /f/.
  8. Rynolalia to artykulacja z nieprawidłowym poszumem nosowym.

Innym, ważnym diagnostycznie kryterium różnicowania dyslalii jest podział ze względu na sposób wadliwej realizacji dźwięku:

  1. Mogilalia to rodzaj dyslalii polegający na braku realizacji danej głoski, na przykład zamiast wyrazu /sanki/ dziecko mówi /anki/.
  2. Paralalia to dyslalia polegają ca na zastępowaniu jednej głoski inną, na przykład zamiast /sz/ dziecko wymawia głoskę /ś/.
  3. Dyslalia właściwa polega na deformacji głoski lub głosek, na przykład /s/ jest realizowane przez /s/ między zębowe.
    Wadliwa realizacja dźwięków może dotyczyć każdej nieprawidłowo artykułowanej głoski, czyli możemy mieć do czynienia np.: z mogisygmatyznem (np.: brak głoski /s/, parasygmatyzmem (np.:zastępowanie głoski/sz/ głoską /s/) oraz sygmatyzmem właściwym (np.: między zębowa realizacja głoski /s/).

Przyjmuje się, że do 7 roku życia dzieci powinny w sposób prawidłowy realizować wszystkie głoski, nawet te najtrudniejsze, czyli:/sz, ż, cz, dż/ oraz /r/. Wypowiedzi słowne powinny także poprawnie gramatycznie – zarówno jeśli chodzi o używane słownictwo, jak i budowane zdania.

Wszystkie rodzaje zniekształceń głosek oraz nieprawidłowości w budowaniu wypowiedzi słownych wymagają jak najwcześniejszej konsultacji logopedycznej.

 

Bibliografia:

  • Cieszyńska J.: Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska. Kraków 2011.
  • Cieszyńska J.Korendo M.: Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6. roku życia. Wydawnictwo Edukacyjne Kraków, Kraków 2007.
  • Cieszyńska J. (red.): Nowe podejście w diagnozie i terapii logopedycznej- metoda krakowska. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010.
  • Cieszyńska J., Koredno M.: Karty diagnozy. Wydawnictwo Edukacyjne,Kraków 2008.
  • Skorek, E., M., (2001). Oblicza wad wymowy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
  • Sawa, B., (1990). Dzieci z zaburzeniami mowy. Warszawa: WSiP.
  • Spionek, H., (1969). Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka. Warszawa: PWN.
  • www. Konferencje – logopedyczne.pl
  • (http://www.logopedia.pl/
  • (http://www.poradnia-psychologiczna.com/index.php/w-czym-pomagamy/zaburzenia-komunikacji-jezykowej)
Shopping Cart